Ֆրանսերենից թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան
Ռոլան Բարտ “Ի՞նչ է քննադատությունը” բնօրինակը տե’ս հղումով
Տպագրվել է 1963թ. Times Uterary Supplément գրաքննադատական շաբաթաթերթում
hp.dayan@rambler.ru

Միշտ էլ հնարավոր է, հատկապես Ֆրանսիայում, գաղափարախոսական արդիականությամբ պայմանավորված, սահմանել մի քանի քննադատական նշանակալի սկզբունքներ, որտեղ տեսական մոդելները մեծ հեղինակություն են վայելում, որովհետև պրակտիկայով զբաղվողին, անկասկած, նրանք տալիս են վստահություն առ այն, որ նա միաժամանակ մասնակցում է մի կռվի, մի պատմությանը և մի ամբողջությանը. և այդպես է, որ տասնհինգ տարի շարունակ, զանազան վայրիվերումներով հանդերձ, ֆրանսիական քննադատությունը զարգացավ չորս խոշոր «իմաստ-ա-սիրությունների» շրջանակների ներսում: (more…)

Read More

Гаяне Арутюнян

“21-й ВЕК информационно-аналитический журнал” 1 (38), 2016, Ереван стр. 84-104

 В наши дни, когда этнополитические конфликты становятся все более распространенными, изучение механизмов посредством которых возможно понять, описать и интерпретировать взаимоотношения между различными этническими группами становятся все более актуальными. В ряд таких механизмов входят этнические стереотипы, которые являются одним из способов познания и описания социальной реальности. Этнические стереотипы несут в себе обобщенную, схематизированную информацию: описание наиболее релевантных этнических групп, которое не только указывает на то какими являются другие, но и косвенно формирует свое «Я». Тем самым этнические стереотипы участвуют в конструирование этнической идентичности формируя представления о «Других» и о «Себе».

(more…)

Read More

Ֆրանսերենից թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան
Ժ. Բոդրիար “Disneyworld company” բնօրինակը տե’ս հղումով
hp.dayan@rambler.ru

80-ականների սկզբին, երբ լոթարինգյան մետաղագործությունը հայտնվեց ճգնաժամի մեջ, պետական իշխանությունը մտադրվեց հարթել այդ անկումը` ստեղծելով եվրոպական զվարճանքների զբոսայգի, «խելամիտ» թեմայով մի զբոսայգի, որը նոր շունչ կտար տարածաշրջանին: Այն պետք է կոչվեր «Schtroumpfland» : Անկում ապրած սև մետաղագործության տնօրենն ինքնստինքյան դարձավ զվարճանքների այգու տնօրեն, իսկ անգործ մետաղագործները այդ զվարճանքի այգու տարածքում վերստին աշխատանքի անցան որպես «Schtroumpmen» : Սակայն, ավաղ, երբ զբոսայգին նույնպես տարբեր պատճառներով ստիպված եղավ փակել իր դռներն այցելուների առջև, նախկին «Schtroumpmen»-ի մետաղագործները կրկին դարձան գործազուրկ: Մռայլ է այն նախաձեռնության ճակատագիրը, որն այդ աշխատողներին աշխատաշուկայի իրական զոհեր դարձնելուց հետո, վերափոխեց նրանց ազատ ժամանակի ուրվական աշխատավորների, որպեսզի ի վերջո գործազուրկ դարձնի և՛ մեկին, և՛ մյուսին:
(more…)

Read More

Ժ. Բոդրիարի “Խաղեր” բնօրինակը տե’ս հղումով

Ֆրանսերենից թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան

hp.dayan@rambler.ru

Կցանկանայի սկսել Պալերմո քաղաքի օրինակից, ավելի ճիշտ` այնտեղ մեքենաների օգտագործման հակաօրինակից: Պալերմո քաղաքում ճանապարհային խցանումը զգայախաբության պես մի բան է: Այն ամբողջապես մահացու է, մահաբեր և սպանիչ: Գործնականում որևէ մեքենա անվտանգության կանոններին չի հետևում: Մեկը մյուսի վրայից անցնելով՝ մեքենաները սլանում են, միմյանցից զավթելով առաջնայնությունը: Դա մի դիմակահանդես է, փառատոն, տոնի պես մի բան: Եվ այս ամենը տեղի է ունենում անգամ պահպանելով խաղի կանոնները, որոնցից վարորդները օգտվում են շատ մեծ ճարպկությամբ: Ինքնաշարժի գործում նրանք մեծ վարպետ են: Ոչ մի այլ տեղ չեն լինում ավելի շատ ճանապարհատրանսպորտային պատահարներ քան Պալերմոյում: Այս ամենի ականատեսը լինելով կբացականչեք.  «Սա մարդասպանությո՜ւն է»: Ամենևին. սա խաղացվում է, հակառակ և ի նպաստ անվտագության բոլոր կանոնների. ոմանց առաջնայնության կանոնների ուսումնասիրման տեսանկյունից, դրանք միևնույնն է արհամարհվում են և ծաղրի առարկա դառնում:

(more…)

Read More

Ժ. Բոդրիարի “Պատերազմի պոռնոգրֆիան” տպագրվել է “Libération” թերթում, 19.05.2004թ.

Ֆրանսերենից թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան

hp.dayan@rambler.ru

 Համաշխարհային առևտրի կենտրոն` արտաքինից իշխանությանը հասցված ցնցում, նվաստացնող մի հարված: Բաղդադի բանտերի պատկերի հետ միասին այդ նվաստացումը վատագույնն էր, որը նույնքան սիմվոլիկ կերպով մահաբեր է, ինչպես և իր վրա տարածելը, նույն` տվյալ դեպքում ամերիկացիների համաշխարհային իշխանությունը, ամոթի ու ոչ մաքուր խղճի ցնցումը: Ահա, թե ինչում այդ երկու իրադարձությունները կապվեցին:

(more…)

Read More

Ժ. Բոդրիար “Ահաբեկչության ոգին”, տպագրվել է “Le Monde” օրաթերթում 02.11.2001թ.

Ֆրանսերենից թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան

hp.dayan@rambler.ru

 Մենք ականատես էինք լինում մի շարք համաշխարհային իրադարձությունների՝ արքայադուստր Դիանայի մահից մինչև ֆուտբոլի աշխարհի առաջնություն, կամ էլ մի շարք այլ կատաղի և իրական իրադարձությունների, պատերազմների՝ ի դեմս ցեղասպանության: Սակայն չէր լինի համաշխարհային նշանակություն ունեցող և որևէ սիմվոլիկ իրադարձություն, ընդ որում ոչ միայն բոլորին հայտնի դարձած, այլև այնպիսին, որն անհաջողության կմատներ ինքնին համաշխարհայնացմանը:1990-ականներից ձգվող լճացումը՝ «իրադարձությունների գործադուլ»-ն էր (համաձայն արգենտինացի գրող Մակեդոնիո Ֆերնանդեսի): Դե ինչ, գործադուլն ավարտված է: Իրադարձություններն այլևս դադարեցին հանդես գալ որպես գործադուլ: Աբսոլյուտ իրադարձության դեպքում՝ Համաշխարհային Առևտրի կենտրոնի ու Նյու Յորքի վրա հարձակման հետ միասին, մենք միևնույն խնդիրն ունենք՝ իրադարձությունների «սկզբնաղբյուրը», բուն իրադարձությունը, որն իր մեջ կենտրոնացնում է երբևէ տեղի ունեցած բոլոր եղելությունները:

(more…)

Read More

Ֆրանսերենից թարգմանեց Հռիփսիմե Դայանը
hp.dayan@rambler.ru

 «Անհրաժեշտ է, որպեսզի մտավորականը խոսքի հնարավորություն տա նրանց, ովքեր դա չունեն»

 Այն պահին, երբ Պիեռ Բուրդիեն հրատարակում էր իր նոր էսսեն` «Արվեստի կանոնները» (Les régles d’art), միևնույն ժամանակ նա դեմ է հանդես գալիս արվեստի կրոնին և միջնորդ մտավորականներին. թող որ հանդես գա, բայց առավել համեստ, էֆեկտիվ և քննադատական ոգով:

(more…)

Read More

Պիեռ Բուրդիեի հարցազրույցը
(հարցազրույցը վարեց Պիեռ–Մարկ դը Բիազին)

Ֆրանսերենից թարգմանեց Հռիփսիմե Դայանը
hp.dayan@rambler.ru

 1930թ. օգոստոսի մեկին Բեարում ծնված Պիեռ Բուրդիեն` լավ սովորող աշակերտ էր: Իր ուղու սկզբը` դա փայլուն ուսում ստացած մի գավառացի երիտասարդի ուղի էր: Պոյի վարժարանից հետո` հասնում է Փարիզ, նախապատրաստական դասեր տալիս Louis-Grand վարժարանում և 1951թ. ընդունվում École normal (բարձրագույն դպրոց): Այն ավարտում է որպես փիլիսոփա, որոշ ժամանակ դասավանդում Մուլենի հանրային դպրոցում, այնուհետև`1958-1960թթ. ասիստենտ Ալժիրագիտության ֆակուլտետում: Բեկումնային պահ. այդ ժամանակաշրջանից սկսած նրա ճակատագիրը փոխվում է: Իր համալսարանական կարիերան փայլուն զարգացում է ապրում (ասիստենտ Փարիզում, հետո` կոնֆերանսի ղեկավար Լիզում, որից հետո 1964թ. ավարտին` հետազոտության ղեկավար EHEP-ում (Քաղաքական ուսումնասիրությունների բարձրագույն դպրոցներում), սակայն գիտական նպատակներն այլևս առաջվանը չեն.  նա դարձավ ազգագրագետ, հետո` սոցիոլոգ: (more…)

Read More

 Հեղինակ՝ Գևորգ Տեր -Հովհաննիսյան

 gevorgterhovhannisyan@gmail.com

Տպագրվել է “Մխիթար Գոշ” 2-րդ համար, էջ 108-113, Վանաձոր 2014

  Քաղաքականության բազմադարյա պատմության մեջ հայտնի են կուսակցությունների ձևավորման տարբեր հիմքեր, սակայն անվիճելի է այն փաստը, որ դրանց շարքում տիրապետող է եղել գաղափարական ասպեկտը: Հենց գաղափարախոսություններն են սահմանել կուսակցությունների էությունն ու ծրագրերը, ինչպես նաև գործողությունների ռազմավարությունը: Կապվածությունը որևէ գաղափարախոսությանը մշտապես եղել է կուսակցությունների գլխավոր տարբերակիչներից մեկը արհմիություններից, զանգվածային հասարակական շարժումներից և ընդհանուր շահեր հետապնդող քաղաքացիական միություններից: Հենց քաղաքական գաղափարախոսությունների բազմագործառույթայնությունն է ապահովել տարբեր կուսակցությունների ձևավորումն ու շարունակական գործառնությունը: Եվ չնայած, արևմտյան ժամանակակից կուսակցությունների ուսումնասիրություններում գաղափարական բաղադրիչը չի դիտարկվում որպես գերակայող գործոն, այդուհանդերձ հաշվի է առնվում գաղափարախոսության՝ որպես կարևոր տարրի առկայությունն ինչպես ներքին կյանքում, այնպես էլ միջկուսակցական պայքարի շրջանակներում: Հաշվի առնելով այդ հանգամանքը, առանձնակի կարևորություն է ձեռք բերում կուսակցությունների գաղափարախոսությունների գործառույթների, մակարդկաների և ժամանակակից դրսևորումների ուսումնասիրությունը և նոր մոտեցման ձևակերպումը:

(more…)

Read More