սոցիոլոգիա

(հրատարակվել է Սոցիալական գիտությունների եվրոպական ամսագրում, XXXIX-120, 2001, էջ 5-30)

/կրճատումներով/

Բնօրինակը տե՛ս հղումով
Թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@rambler.ru

Սոցիոլոգների գիտական ​​հանրույթը պետք է երախտապարտ լինի Ա. Մենդրասի[1] փոքրիկ գրքի[2] համար, որովհետև այնտեղ նշվում է հետպատերազմյան ֆրանսիական սոցիոլոգիայի վերահիմնադիրների ձեռքբերման մասին: Նա առաջինը չէ: Արդեն 1980-ականներին ամերիկացի Չ.Լեմերտը նկատել էր, որ դա գաղափարների ինքնատիպ շարժում է[3]։ Բայց մինչ Լեմերտը կառչած է մնում 60-70-ականների ֆրանսիական սոցիոլոգիայից, Մենդրասը վերադառնում է հետպատերազմյան պիոներների առաջին ալիքին՝ Ֆրիդմանին, Գուրվիչին, Արոնին, Ստեցելին: Նրա անեկդոտային հակումը հմայքից զուրկ չէ, իսկ աշխատության էջերը հաճախ տոգորված են հումորով: (more…)

Read More

Բնօրինակը տե՛ս հղումով
Թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@rambler.ru

Համոզված եմ, ինչպես յուրաքանչյուր հետազոտող, որ սոցիոլոգիան կարող է նպաստել իրական ժողովրդավարական քաղաքական գործունեությանը՝  քաղաքացիների այնպիսի կառավարմանը, որը կապահովի բոլոր քաղաքացիների երջանկությունը: Այս համոզմունքը ես կցանկանայի փորձել կիսել, նույնիսկ եթե այն մի փոքր ինքնապարծ է գնահատում իմ ուժեղ կողմերը և, ամենից առաջ, թերագնահատում սոցիոլոգիայի ընդունման անխուսափելի խոչընդոտներն ու դիմադրությունները, որոնց մասին սոցիոլոգիան քաջատեղյակ է:
(more…)

Read More

Հեղինակ` Արփի Մանուսյան

amanusyan@yahoo.com

(էմպիրիկ հետազոտության օրինակով)

Դիտարկելով Համացանցը որպես սպառողականության նոր տիրույթ՝ հետազոտվել է էլեկտրոնային խանութներում սպառողների որոշման կայացման վրա ազդող գործոնները՝ խորին հարցազրույցների մեթոդի հիման վրա արտասահմանյան և հայկական էլեկտրոնային խանութներից գնում կատարած երիտասարդ երևանաբնակ սպառողների շրջանում: Ֆոկուս խմբային մեթոդի կիրառմամբ իրականացվել է նաև ուսումնասիրություն պոտենցիալ սպառողների հետ, ովքեր գնումներ են կատարում ավանդական խանութներից:

Հետազոտության արդյունքում դուրս են բերվել մի քանի հետաքրքիր գործոններ, որոնք պայմանավորում են սպառողների որոշման կայացումը. ժամանակի խնայողություն, նոր սպասարկման մշակույթի անհրաժեշտություն, ազատ և այլընտրանքային ընտրության հնարավորություն, վաճառողի հետ կոնտակտի բացակայություն, վստահություն: (more…)

Read More

Էմիլ Դյուրկհեյմը սոցիոլոգիայի` որպես գիտության ստեղծողներից մեկն է: Նա ծնվել է 1858 թ. ապրիլի 15-ին Ֆրանսիայի Էպինալե քաղաքում` ռավինների ոչ հարուստ ընտանիքում: Նրա ընտանիքը նրան նախապատրաստում էր կրոնական կյանքի`ցանականալով, որ նա շարունակի իր նախնիների գործը: Սակայն, նա բավականին վաղ հասակից հրաժարվեց շարունակել ընտանեկան ավանդույթները: Դյուրկհեյմի կենսագիրները նշում են, որ նրա այդ որոշման վրա որոշակի ազդեցություն է ունեցել նրա դպրոցական կաթոլիկ ուսուցչուհին: Կարճ ժամանակ նա հակված էր կաթոլիցիզմի հետաքրքրված լինելով դրա միստիկ նշանակությամբ: Բայց և այնպես, Դյուրկհեյմը չդարձավ ոչ կաթոլիկ, ոչ էլ աթեիստ: Երիտասարդ տարիներից մինչև կյանքի վերջը նա մնաց ագնոստիկ (օբյեկտիվ աշխարհի իմացությունը և ճշմարտության օբյեկտիվ բնույթը ժխտող իդեալիստական ուսմունք): Մշտապես կարևորելով կրոնի սոցիալական և բարոյական դերը, նա իր հավատի առարկան դարձրեց ընդհանրապես գիտությունը, և մասնավորապես սոցիալական գիտությունը:

1879թ. երրորդ փորձից Դյուրկհեյմը ընդունվեց Փարիզում «Բարձրագույն նորմալ դպրոց», որտեղ նրա հետ միասին սովորում էին հայտնի փիլիսոփա Անրի Բերգսոնը և սոցիալիստական շարժման ներկայացուցիչ Ժան Ժորեսը:

1882թ. ավարտելով Նորմալ դպրոցը` Դյուրկհեյմը մի քանի տարի փիլիսոփայություն դասավանդեց գյուղական լիցեյներում: (more…)

Read More

ՄԱՔՍ ՎԵԲԵՐ

1864-1920

Էմիլ Մաքսիմիլիան Վեբերը գերմանացի սոցիոլոգ, տնտեսագետ և մշակութային պատմաբան է: Ծնվել է 1864թ.-ի ապրիլի 21-ին Էրֆուրտում, ազատական կողմորոշում ունեցող քաղաքական գործչի ընտանիքում: Մանկությունը և պատանեկությունը անց է կացրել Բեռլինում: Սովորել է Հայդելբերգի և Բեռլինի համալսարաններում և իր վրա զգացել ու կրել է Բաումգարտենի ազդեցությունը: 1890-ականների սկզբերին մասնակցել է ռեֆորմների ազատական-բողոքական շարժմանը և զբաղեցրել է այսպես կոչված «լիբերալ իմպերիալիզմի» դիրքը: 1894 նշանակվեց Ֆրայբուրգի համալսարանի տնտեսագիտության պրոֆեսոր, որից երկու տարի անց զբաղեցրեց այդ նույն դիրքը Հայդելբերգի համալսարանում: (more…)

Read More

1889-1968

Պիտիրիմ Սորոկինը ռուս-ամերիկացի սոցիոլոգ ու մշակութագետ է: Սոցիալական ստրատիֆիկացիայի ու սոցիալական մոբիլության տեսությունների հիմնադիրներից մեկն է:

Պիտիրիմ Սորոկինն ծնվել է 1889թ. հունվարի 23-ին, Ռուսական կայսրության Տուրյա գյուղում, ընտանիքի երկրորդ զավակն էր, ուներ երկու եղբայր: Վաղ տարիքում մահանում է Սորոկինի մայրը: Սորոկինն որոշ ժամանակ ապրում է հոր՝ Ալեքսանդր Սորոկինի հետ: Այդ ժամակահատվածում Պիտիրիմի ստացված գիտելիքներն համակարգված չէին, ինչին նպաստեց մեծապես հոր հետ կապված խնդիրներն (հայրը հարբեցող էր): Այդպիսի վեճերից մեկի ժամանակ Պիտիրիմն իր եղբայրների հետ հեռանում է հայրական տնից: Բայց Սորոկինն ուսուցման մասին  չի մոռանում: 1904թ Պիտիրիմն առաջադիմությամբ ավարտում է Գամսյան դպրոցը:

(more…)

Read More

(1860 – 1935 )

Ջեյն Ադամսը ծնվել է 1860 թվականի սեպտեմբերի 6-ին Իլլինոյս նահանգի Սեդարվիլ քաղաքում: Նա ծնվել է սենատոր Ջոն Ադամսի ընտանիքում և 8 երեխաներից փոքրն է եղել: Սենատոր Ադամսը ազդել է իր աղջկա քաղաքական հայացքների վրա: Նա հակառակվել է ծնողների կամքին, որոնք ցանկանում էին նրան ամուսնացնել իր խորթ եղբոր հետ և ընդունվել է Ռոկլենդի քոլեջ, այնուհետև կրթությունը շարունակել է Ֆիլադելֆիայում և Եվրոպայում: Շատ է ճանապարհորդել Եվրոպայում իր ընկերուհի  Հելեն Գեյթս Սթարի (արվեստի ուսուցչուհի) հետ, որի հետ ծանոթացել էր քոլեջում: Լինելով Անգլիայում նրանք այցելել են Թոյնբի-Հոլլ, որը առաջին բանվորական հանրակացարանն էր և գտնվում էր Լոնդոնի  Ուայթչեպել արդյունաբերական շրջանում: Այդ հանրակացարանը հայտնի էր նրանով, որ այդտեղ երիտասարդ, բարձր խավի կանայք կարող էին ապրել աղքատության մեջ, ուսումնասիրել կյանքի նման պայմանները և հետո պայքարել  փոփոխությունների համար: Թոյնբի – Հոլը  Ադամսի և Սթարի վրա մեծ տպավորություն է թողնում, և նրանք, վերադառնալով այնտեղից, մտադրվում են նման մի բան ստեղծել Ամերիկայում: Չիկագո աշխատանքային շրջանում երկու կանայք բացում են Հոլ- Հաուզը որի բացումը երկու նպատակ էր հետապնդում` (more…)

Read More

Մարինե Սիմոնյան

Հոդվածը ՀՀ գյուղական համայնքներում  քաղաքական որոշումների կայացման գործընթացի վերլուծություն է , և  հիմնականում վերաբերում  է դրա նկարագրմանն ու գործոնների բացահայտմանը, մասնավորապես` սոցիալական ցանցի նշանակության բացահայտմանը: Հիմնվելով ցանցային մեթոդաբանության վրա`  դուրս են բերվել բոլոր քաղաքական սուբյեկտները, նկարագրվել է նրանց քաղաքական կապիտալը, քաղաքական կապերը, կառուցվել է քաղաքական ցանց, որն էլ կոնկրետ մեթոդաբանության մշակման հիմք է դարձել: Քանի որ լայն հասարակության շրջանում, ինչպես նաև մեծ համայնքներում նման ուսումնասիրությունը գործնականում շատ դժվար է, տվյալ աշխատանքում հիմնախնդրի արդիականությունը կայանում է նրանում, որ այն կարող է միկրոհամայնքի ուսումնասիրության հիման վրա ավելի լայն սոցիալ-քաղաքական և ժողովրդավարացման գործընթացներ հասկանալու հիմքեր ստեղծել: (more…)

Read More

Հեղինակ` Ստեփան Աղաբաբյան

stepan.aghababyan@gmail.com

Ի՞նչ է տուրիզմը. էությունն ու կառուցվածքը

Տուրիզմը հանդիսանում է երկրի բարեկեցությունը բարձրացնող կարևոր գործոն: Այն կարելի է դիտարկել որպես համակարգ, որը առաջարկում է բոլոր հնարավորությունները ծանոթանալու համար տվյալ երկրի բնակչությանը, պատմությանը, մշակույթին, սովորույթներին, հոգևոր և կրոնական արժեքներին:

Եթե փորձենք տուրիզմը մի քանի կետով բնութագրել, ապա կարող ենք ասել, որ.

1. Տուրիզմը մարդկանց տեղաշարժման գործընթաց է
2. Տուրիզմը միշտ ներառում է երկու գործոն` ճանապարհորդություն նշանակետ (որտեղ մեկնում է տուրիստը) և կանգառ այնտեղ
3. Տուրիզմը ենթադրում է արտագնա ուղևորություն այնտեղից, որտեղ տուրիստը մշտապես ապրում է (more…)

Read More