Սոցիոլոգիան Մարոկկոյում.մեծ փուլեր և թեմատիկ ծրագրեր

Օրիգինալ հոդվածը՝ Հասան Ռաշիկ, Ռահմա Բուրքիա

Ֆրանսերենից թարգմանեց Հռիփսիմե Դայանը
hp.dayan@rambler.ru

Չհավակնելով սպառիչ պատասխան տալուն` մարոկկացի սոցիոլոգների կողմից ստեղծված հոդվածը, համառոտ շարադրում է Մարոկկոյի անկախացումից սկսած մինչև 2006 թվականը սոցիոլոգիայի ծագումն ու զարգացումը: Երևան հանելով մեծ փուլեր, հետազոտության խոշոր թեմաներ, և անհրաժեշտության դեպքում` տեսական պարադիգմաներ, որոնք նրանց ուղղություն են ցույց տալիս` միանգամայն հաշվի առնելով սոցիոլոգիայի և այլ դիսցիպլինների, հատկապես մարդաբանության, միջև առկա անորոշ սահմանները:

 Մարոկկացի սոցիոլոգների կողմից ստեղծված սույն հոդվածը` նպատակ չունենալով տալ սպառիչ պատասխան` փորձում է համառոտ ներկայացնել  սոցիոլոգիայի ծագումն ու զարգացումը` Մարոկկոյի անկախացումից սկսած (1959-2006)[1], սխեմատիկ կերպով դուրս բերել մեծ փուլեր, հետազոտության խոշոր թեմաներ, և անհրաժեշտության դեպքում` տեսական պարադիգմաներ, որոնք նրանց ուղղություն են ցույց տալիս[2]: Պետք է ուշադրություն դարձնել էապես հատուկ դժվարություն ներկայացնող «երիտասարդ» գիտական ոլորտներին, որտեղ գիտության ճյուղերի միջև եղած սահմանագծերը ոչ հաճախ են միմյանց հետ հատվում: Մասնավորապես 1980-ականների վերջին հետազոտողների մեծ մասը համադրում են ժանրերը: Ուրեմն պետք է ուշադիր լինենք այս յուրհատկության նկատմամբ և փորձենք որքան հնարավոր է հաշվի առնել այլ գիտության ճյուղերի և սոցիոլոգիայի միջև առկա սահմանների անորոշ բնույթը` հատկապես մարդաբանության: Ինչպես մի խումբ քննադատներ, որոնք իրենց թույլ են տալիս ոլորտների  ինքնավարություն, որն անհասանելի է, ներկա են լինում մի դիսցիպլինից  մյուսի անցմանը, որն էլ իր հերթին ստեղծում է գիտական բարդ, հատվող, բազմաբնույթ կամ էլ անորոշ ինքնություններ (սոցիոլոգ և մարդաբան, քաղաքագետ ու մարդաբան…):  

(more…)

Read More

«Քաղաքական ճգնաժամը Եվրոպայի ծայրամասերում. Կովակսից մինչև Բրիտանական կղզիներ» գրքի շնորհանդեսը

Վերջերս Երևանում տեղի ունեցավ 2014թ.-ին Բուդապեշտում Magyar Naplo kiado հրատարակչատան կողմից հրատարակված «Քաղաքական ճգնաժամը Եվրոպայի ծայրամասերում. Կովակսից մինչև Բրիտանական կղզիներ» գրքի շնորհանդեսը:

(more…)

Read More

“Հավատքի սոցիոլոգիան իր սահմանագծերով”

Շառլ-Հենրի Կյուիի հոդվածը ֆրանսերենից թարգմանեց Հռիփսիմե Դայանը
hp.dayan@rambler.ru

Բնագրի աղբյուրը տե’ս հղումով

Սույն հոդվածը «Սոցիոլոգիան իր սահմանագծերում: Միջգիտակարգային նպատակներ և փակուղիներ» «Սոցիոլոգիա» ամսագրի տարեկան սիմպոզիումի ներկայացման արդյունքն է կազմակերպված 2012թ., մայիսի 25-ին, Բորդոյի համալսարանի Էմիլ Դյուրկհեյմ կենտրոնի համագործակցության շնորհիվ: Մենք մեր երախտագիտությունն ենք հայտնում ամսագրի հեղինակներին` ընդունելու համար մեր հրավերը` հրատարակելու շնորհանդեսի նույնանման տարբերակը մերBilan critiqueբաժնում: Հոդվածը պարզաբանում է կրոնական հավատի հասկացությունն` ինչպես որ այն սահմանվում է սոցիոլոգների կողմից, շարադրում ժամանակակից հետազոտության մեծ դիրքորոշումները (մշակութաբանական, տնտեսագիտական կամ ռացիոնալիսատական տեսակներով) և ընդգծում մեր միջգիտակարգայնության հետաքրքրությունը պատմաբանների, փիլիսոփաների, մարդաբանների, լեզվաբանների, հոգեբանների ու տնտեսագետների հետ երկխոսության միջոցով: Հարցը, որը պահպանում ու բացատրում է այս միջգիտակարգայնությունը, դա իմանալ` ինչ նկատի ունի անհատը, երբ ասում է, որ հավատում է ինչոր բանի կամ անգամ երբ չի հավատում:

(more…)

Read More

Սոցիոլոգիայի օբյեկտն ու առարկան

Հեղինակ` Արևիկ Համբարձումյան

Սոցիոլոգիա եզրույթը գիտական շրջանառության մեջ է մտցրել ֆրանսիացի փիլիսոփա Օ. Կոնտը, 1842  թվականին,   իր “պոզիտիվ փիլիսոփայության կուրս” աշխատությունում: Կոնտի հասկացմամբ սոցիոլոգիան հավասարազոր է հասարակագիտությանը, և ներառում է իր մեջ   հասարակությանը վերաբերող ամենը, կարծես գումարելով հասարակության մասին մասնավոր գիտությունների եզրահանգումները: Այնուամենայնիվ 19-րդ դարի վերջում և 20-րդ դարի սկզբում սոցիոլոգիայի առարկան նեղանում է, և ուղղվում հասարակական զարգացման միայն սոցիալական կողմերի հետազոտությանը:

(more…)

Read More

Image of Armenian Diaspora in Azerbaijani Online Media: on the case of Day.az

Gayane Harutyunyan

gayane.harutyunyan@gmail.com 

Published in «Հանրային հաղորդակցություն: Արդի մարտահրավերնեն ու զարգացման հեռանկարները Հայասատան 2013: գիտաժողովի նյութեր», Երևան, Էդիթ պրինտ 2014, էջ 183-193

Nowadays, when online media has gained its unique place in communicative field, it is getting more and more important to study what kind of information is being spread through online media. The importance of studying informational flows spread by online media is getting more significance in case when there is no any other main source of communication, because in that case online media plays the main role of constructing and reproducing certain images, which form not only perception but also a potential reaction toward a certain object.

Current political situation between Armenia and Azerbaijan doesn’t give opportunity for a formation of direct communications in a larger scale between the two states and nations, still certain type of communication takes place in online media and thus it becomes one of the main sources of information about opposite side. That is why it is important to understand what kind of image is being is created by Azerbaijanian online media.  (more…)

Read More

Մարտին Հայդեգեր

մարտին հայդեգեր

1889-1976

Մարտին Հայդեգերը գերմանացի փիլիսոփա է, ով հայտնի է «գոյության հարց»-ի վերաբերյալ իր ֆենոմենոլոգիական ուսումնասիրությամբ: Հայտնի է, որ նա հանդես է եկել Կանտի հանդեպ քննադատությամբ: Նա գրել է Ֆրիդրիխ Նիցշեի և Ֆրիդրիխ Հոլդերինի հետագա գործունեության մասին: Հայդեգերի ազդեցությունը մեծ է եղել այնպիսի բնագավառների վրա, ինչպիսիք են՝ փիլիսոփայությունը, աստվածաբանությունը, արվեստը, մշակութային մարդաբանությունը, ճարտարապետությունը և այլն:

Նրա ամենահայտնի գիրքը՝ «Կեցություն և ժամանակ», համարվում է 20-րդ դարի կարևորագույն փիլիսոփայական աշխատանքներից մեկը: Նա պնդում էր, որ արևմտյան մտածողությունը կորցրել է իր գոյության ձևը: Մեզ գտնելու գոյաբանական փնտրտուքում, կորցնում ենք կապը մեր ըմբռնման հետ և դառնում թմրեցված: Որպես լուծում Հայդեգերը պաշտպանում է փոփոխությունը կիզակետում՝ թույլատրելով բացահայտել այն:

(more…)

Read More

ԺԱԿ ԴԵՐԻԴԱ

1930-2004

Ժակ Դերիդա /Ֆր. Jacques Derrida, Ալժիր, Էլ-Բիար, 1930թ. հուլիսի 15, Փարիզ, Ֆրանսիա 2004թ. Հոկտեմբերի 9/: Ֆրանսիացի փիլիսոփա, սոցիոլոգ և գրականության տեսաբան, դեկոնստրուկտիվիզմի հիմնադիր:

Ծնվել է 1930 թ. հուլիսի 15-ին Ալժիրի Էլ-Բիար բնակավայրում, հարուստ հրեական ընտանիքում: Նա իր ծնողների երրորդ զավակն էր: Ենթադրվում է, որ ծնողները նրան ինչ-որ հոլիվուդյան դերասանի պատվին անվանել են Ջեկի: Հետագայում, Փարիզ տեղափոխվելուց հետո անվանափոխվեց Ժակ, որը ֆրանսիացիների համար ավելի ընդունելի տարբերակ էր:

(more…)

Read More

Հարավկովկասյան տարածաշրջանի երկրների տեղեկատվական անվտանգության ապահովման քաղաքականության համեմատական վերլուծություն

Գևորգ Գասպարյան

gevor.gasparyan@yandex.ru

Դարասկզբին տեղեկատվական տեխնոլոգիաների զարգացումը և տարածումը հասարակական կենսագործունեության բոլոր ոլորտներում թույլ է տալիս խոսելու մարդկության զարգացման որակական նոր փուլի սկսման մասին: Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ազդեցությամբ արմատական վերակառուցումների է ենթարկվում սոցիալական իրականությունը, քաղաքական ու տնտեսական սուբյեկտների գործունեությունը, ինչպես նաև հասարակական զարգացման և գործառնության մի շարք օրինաչափություններ: Տեղեկատվական հեղափոխության արդյունքում էականորեն փոփոխվում են սոցիալական կապերի և փոխազդեցությունների կազմակերպման ձևերը, ինտենսիվանում է սոցիալական փոխազդեցությունների գործընթացը:

(more…)

Read More

Կյանքը պատմությունից հետո. հարցազրույց Ֆ. Ֆուկույամայի հետ

Բնօրինակը տե՛ս հղումով

Թարգմանեց՝  Արևիկ Համբարձումյան

Վերջին հաշվով շուկան ոչ բոլոր հարցերին է պատասխանում: Հետազոտող Ֆրենսիս Ֆուկույաման պատմում է, թե ինչու է մշակույթը այսքան էապես, բայց անշոշափելի կերպով ազդում մեր բարեկեցության վրա:

“Rand” կազմակերպության Վաշինգթոնյան գրասենյակը, զարմանալի հանդարտ մի վայր է, որն ավելի շատ նման է համալսարանի նեղ միջանցքների, քան հեղինակավոր,  քաղաքական կենտրոնի: Rand –ի Ավագ վերլուծաբան Ֆրենսիս Ֆուկույաման խաբուսիկորեն համեստ է. նրա առաջին գիրքը` «Պատմության ավարտը և վերջին մարդը» մի քանի տարի առաջ մի որոշ աղմուկ բարձրացրեց, ամենավերջինը «Վստահություն սոցիալական էֆեկտիվության և ծաղկման ստեղծում», նույնպես զանգվածային շահերի հունին հետևելու ունակություն է դրսևորում:

  Ֆուկույամային քննադատել են հաղթականության համար, քանզի նա իր «Պատմության ավարտում» վիճարկում է պնդումը, որ պատմությունը, ինչպես այն սահմանում էին Հեգելը և Մարքսը իբրև թե ավարտվել է սառը պատերազմով: Նրա փաստարկների էությունն այն է, որ այն ավարտվել է ոչ թե պրոլետարիատի հեղափոխությամբ, այլ լիբերալ ժողովրդավարության և շուկայական տնտեսության հաղթանակով: «Վստահությունում» Ֆուկույաման դուրս է բերում այդ համակարգի որոշ հակասություններ, նշում է «ժառանգական էթնիկ սովորույթի» կարևորությունը տնտեսական բարեկեցության համար, քննարկում է վստահության մշակութային բնութագրիչների «սոցիալական կապիտալ» ծնելու փաստը, որոշում է միասին, հանուն ընդհանուր նպատակի աշխատելու մարդկային ունակությունը:

(more…)

Read More

Hungarian Prisoners of War in the Caucasus

András Knuth

knuth.andras89@gmail.com   

In most cases we talk about Armenians, who left their country, but this time I will speak about Hungarians who forced to live here in this beautiful countryside. My subjects are the hundred thousands of people, who became prisoners during and after the Second World War.

During my investigation, I found Hungarian prisoners in three camps in the Caucasian region, at Yerevan, Grozny and near Ganja, but it is sure, that they worked in other locations as well. The majority didn’t speak Russian, even less chance for Armenian, Azeri or Georgian, that’s one of the reasons why they worked mostly in simple public works. The soviets had ruined the oil pipes when the Germans attacked in 1941, reopening them was a simple and suitable work for them. Another concrete example can be the building of the Opera House in Yerevan, where the Hungarian prisoners also took their part in the work. Renovating roads, bridges, railways and building new public facilities were typical jobs. About 2-3% of the prisoners were able to do their old professions in workshops. The complete number of Hungarians in the Caucasian camps couldn’t be more than a few hundreds. I have found an official file, in this, 92 Hungarian military officers were required for the camp at Yerevan in June 1945.[1]

(more…)

Read More