Հեղինակ` Գայանե Հարությունյան

gayane.harutyunyan@gmail.com

 Գոյություն ունեն սոցիալական կապիտալի ըմբռնման տարբեր սոցիոլոգիական մոտեցումներ:

Ջեյմս Քոուլմանն այն գիտնականներից մեկն էր, ում աշխատությունները նպաստեցին ՙսոցիալական կապիտալ՚ տերմինի լայն շրջանառմանը գիտական ոլորտում: Քոուլմանը գտնում էր, որ սոցիալական կապիտալը սահմանվում է իր իսկ կատարած ֆունկցիայով: Այն եզակի գոյություն չէ, այլ տարբեր գոյությունների բազմազանություն` երկու ընդհանուր տարրերի բնութագրմամբ. դրանք բոլորն էլ կազմված են սոցիալական կառուցվածքներին բնորոշ տարրերից և կառուցվածքում որոշակի միջոցներ են հարթում դերակատարների գործողությունների համար [Քոուլման 2008, 263]: Սոցիալական կապիտալը պայմանավորված է անձանց միջև հարաբերությունների փոփոխություններով, որոնք նպաստում են դերակատարների գործունեությանը: Այլ կերպ ասած սոցիալական կապիտալը միջոց է որոշակի նպատակներին հասնելու համար, որոնց հասնելը դրա բացակայության պայմաններում անհնար կլիներ [Քոուլման 2008, 268]:

(more…)

Read More

(1818-1883)

Կարլ Հենրիխ Մարքս (Karl Heinrich Marx) Ծնվել է 1818 թվականի մայիսի 5-ին Պրուսիայում, մահացել է 1883 թվականի մարտի 14-ին Անգլիայում: Նա եղել է `փիլիսոփա, սոցիոլոգ, տնտեսագետ, քաղաքական ժուռնալիստ: Նրա աշխատանքները փիլիսոփայության մեջ ձևավորել են դիալեկտիկան և պատմական մատերիալիզմը, տնտեսագիտության մեջ` ավելցուկային արժեքի թեորեմը, իսկ քաղաքականության մեջ` դասային պայքարի թեորեմը: Այդ ուղղույթյունները հիմք հանդիսացան կոմունիստական և սոցիալական  շարժումներին և ստացան <<մարքսիզմ>> անվանումը:

Ըստ Մարքսի հասարակությունը հակասական է: Իսկ հակասությունները ծագում են սեփական ունեցվածքից. Մարքսի դասերը` սոցիալական անհավասար խմբեր են, որոնք պայքարի մեջ են գտնվում: Մարքսը ասում էր, որ դասերի պայքարը կհանգեցնի պրոլետարիատի դիկտատուրային, իսկ դա իր հերթին կհանգեցին դասերի վերացմանը:  Մարքսը ուսումնասիրում էր հասարակությունը, որպես կապերի համակարգ և անհատների միջև հարաբերություններ, որպես մարդկաց աշխատանք: Նա է հասարկության կոնֆլիկտային մոդելի հիմքը դրել:

Հիմնական աշխատությունները` <<Տնտեսա-փիլիսոփայական ձեռագրեր>> (1844 թ), <<Ֆեյերբախի մասին թեզիսներ>>(1845թ), <<Գերմանական գաղափարախոսություն>> (1846թ), <<Փիլսիոփայության աղքատությունը>> (1847 թ), <<Վաստակած վարձ և կապիտալ>> (1847թ), <<Կոմունիստական կուսակցության մանիֆեստը>> (1848թ), <<Քաղաքական տնտեսագիտության քննադատություն>>, <<Կապիտալ>>:

Read More

Էմիլ Դյուրկհեյմը սոցիոլոգիայի` որպես գիտության ստեղծողներից մեկն է: Նա ծնվել է 1858 թ. ապրիլի 15-ին Ֆրանսիայի Էպինալե քաղաքում` ռավինների ոչ հարուստ ընտանիքում: Նրա ընտանիքը նրան նախապատրաստում էր կրոնական կյանքի`ցանականալով, որ նա շարունակի իր նախնիների գործը: Սակայն, նա բավականին վաղ հասակից հրաժարվեց շարունակել ընտանեկան ավանդույթները: Դյուրկհեյմի կենսագիրները նշում են, որ նրա այդ որոշման վրա որոշակի ազդեցություն է ունեցել նրա դպրոցական կաթոլիկ ուսուցչուհին: Կարճ ժամանակ նա հակված էր կաթոլիցիզմի հետաքրքրված լինելով դրա միստիկ նշանակությամբ: Բայց և այնպես, Դյուրկհեյմը չդարձավ ոչ կաթոլիկ, ոչ էլ աթեիստ: Երիտասարդ տարիներից մինչև կյանքի վերջը նա մնաց ագնոստիկ (օբյեկտիվ աշխարհի իմացությունը և ճշմարտության օբյեկտիվ բնույթը ժխտող իդեալիստական ուսմունք): Մշտապես կարևորելով կրոնի սոցիալական և բարոյական դերը, նա իր հավատի առարկան դարձրեց ընդհանրապես գիտությունը, և մասնավորապես սոցիալական գիտությունը:

1879թ. երրորդ փորձից Դյուրկհեյմը ընդունվեց Փարիզում «Բարձրագույն նորմալ դպրոց», որտեղ նրա հետ միասին սովորում էին հայտնի փիլիսոփա Անրի Բերգսոնը և սոցիալիստական շարժման ներկայացուցիչ Ժան Ժորեսը:

1882թ. ավարտելով Նորմալ դպրոցը` Դյուրկհեյմը մի քանի տարի փիլիսոփայություն դասավանդեց գյուղական լիցեյներում: (more…)

Read More

Նոյեմբերի 14-ին կկայանա սոցիոլոգիայի ֆակուլտետի ամենամյա յոթերորդ գիտաժողովը: Գիտաժողովին մասնակցել ցանկացողները կարող են իրենց աշխատանքների աբստրակտները (ոչ ավելի քան 300 բառ) մինչև նոյեմբերի 10-ը ներկայացնել սոցիոլոգիայի ֆակուլտետի ՈՒԳԸ (305 սենյակ) կամ ուղարկել sss.soc@gmail.com հասցեով:

Աշխատանքներին ներկայացվող տեխնիկական պահանջները.
• Աշխատանքի առաջին էջում` վերևում դրվում է վերնագիրը (գլխատառերով), հաջորդ տողում`աջ կողմում հեղինակի անունը, ազգանունը (գլխատառերով), բաժինը, կուրսը,
• Բուն աշխատանքի աբստրակտը շարադրվում է հաջորդ տողից նույն էջում:

Գիտաժողովին կարող են մասնակցել ինչպես ուսանողները այնպես էլ շրջանավարտները:

Read More

ՄԱՔՍ ՎԵԲԵՐ

1864-1920

Էմիլ Մաքսիմիլիան Վեբերը գերմանացի սոցիոլոգ, տնտեսագետ և մշակութային պատմաբան է: Ծնվել է 1864թ.-ի ապրիլի 21-ին Էրֆուրտում, ազատական կողմորոշում ունեցող քաղաքական գործչի ընտանիքում: Մանկությունը և պատանեկությունը անց է կացրել Բեռլինում: Սովորել է Հայդելբերգի և Բեռլինի համալսարաններում և իր վրա զգացել ու կրել է Բաումգարտենի ազդեցությունը: 1890-ականների սկզբերին մասնակցել է ռեֆորմների ազատական-բողոքական շարժմանը և զբաղեցրել է այսպես կոչված «լիբերալ իմպերիալիզմի» դիրքը: 1894 նշանակվեց Ֆրայբուրգի համալսարանի տնտեսագիտության պրոֆեսոր, որից երկու տարի անց զբաղեցրեց այդ նույն դիրքը Հայդելբերգի համալսարանում: (more…)

Read More

1889-1968

Պիտիրիմ Սորոկինը ռուս-ամերիկացի սոցիոլոգ ու մշակութագետ է: Սոցիալական ստրատիֆիկացիայի ու սոցիալական մոբիլության տեսությունների հիմնադիրներից մեկն է:

Պիտիրիմ Սորոկինն ծնվել է 1889թ. հունվարի 23-ին, Ռուսական կայսրության Տուրյա գյուղում, ընտանիքի երկրորդ զավակն էր, ուներ երկու եղբայր: Վաղ տարիքում մահանում է Սորոկինի մայրը: Սորոկինն որոշ ժամանակ ապրում է հոր՝ Ալեքսանդր Սորոկինի հետ: Այդ ժամակահատվածում Պիտիրիմի ստացված գիտելիքներն համակարգված չէին, ինչին նպաստեց մեծապես հոր հետ կապված խնդիրներն (հայրը հարբեցող էր): Այդպիսի վեճերից մեկի ժամանակ Պիտիրիմն իր եղբայրների հետ հեռանում է հայրական տնից: Բայց Սորոկինն ուսուցման մասին  չի մոռանում: 1904թ Պիտիրիմն առաջադիմությամբ ավարտում է Գամսյան դպրոցը:

(more…)

Read More

1897-1990

Նորբերտ Էլիասը գերմանացի սոցիոլոգ է: Նա համարվում է պատմական սոցիոլոգիայի ներկայացուցիչ, ինչպես նաև սոցիոլոգիայում  ինտեգրացիոն մոտեցման կողմնակից:

Էլիասն ծնվել է 1897թ քաղաք Վրոցլավում, որն այն ժամանակ մտնում էր Գերմանիայի կազմի մեջ: Ընտանիքի միակ զավակն էր: 1903թ ընդունվում է տեղի վարժարանն, որտեղ էլ ստանում է իր սկզբնական գիտելիքներն ու կրթությունն: 1915թ ավարտում է վարժարանն: Պատրաստվում է համալսարանի փիլիսոփայության բաժինն ընդունվել, բայց Առաջին համաշխարհային պատերազմը խանգարում է Էլիասին իրականացնել այն:  Երկու տարի ծառայելուց հետո, Էլիասը կարողանում է ընդունվել համալսարանի փիլիսոփայության բաժին: 1924թ Էլիասն պաշտպանում է իր դոկտորականը փիլիսոփայական պատմությունից՝ « Միտք և անհատ»:

1935թ սոցիոլոգը մեկնեց Լոնդոն: Մոտ տաս տարի Էլիասը մշտական աշխատանք էր որոնում: Ի վերջո, 1954թ, 57 տարեկան հասակում նա ստացավ դոցենտի պաշտոն Լեիչեստերի համալսարանում: Նա այնտեղ աշխատեց մինչ  1962թ, քանի որ համարում էր, որ իր գաղափարները կողմնակիցներ չեն գտնում և սոցիոլոգները քիչ են հետաքրքրվում պատմությամբ: Հետագա երկու տարին Էլիասն աշխատում է  Աֆրիկայում՝ Գանայում, որպես սոցիոլոգիայի պրոֆեսոր:

(more…)

Read More

1930-2002

Պիեր Բուրդյեն  հայտնի ֆրանսիացի փիլիսոփա և սոցիոլոգ է:

Պիեր Բուրդյեն ծնվել է 1930 թվականի օգոստոսի 1-ին՝ Ֆրանսիայի և Իսպանիայի սահմանում գտնվող մի գյուղում: 1955 թվականին Փարիզում ավարտել է բարձրագույն մանկավարժական դպրոցը և դրանից հետո սկսել է դասավանդել Մուլենի լիցեյում:

1958 թվականին տեղափոխվում է Ալժիր: Ալժիրում ընթացող պատերազմի ժամանակ նա իրականացնում էր էթնոգրաֆիկ հետազոտություններ, որոնց հիման վրա նա հետագայում գրեց իր «Ալժիրի սոցիոլոգիա» գիրքը:

(more…)

Read More