Թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@yandex.ru
Հաբերմասը պնդում է, որ առաջադեմ աշխարհիկացման երբեմնի լայնորեն ընդունված վարկածը չի կարող բացատրել ժամանակակից աշխարհում արդիականացման բազմաթիվ հետագծերը: Նա մեր ուշադրությունն է հրավիրում «հետմետաֆիզիկական» մտքի և «հետաշխարհիկ» գիտակցության ժամանակակից նշանակություններին, նույնիսկ այն արևմտյան հասարակություններում, որոնք ընդունել են հանրային բանականության ռացիոնալիստական ըմբռնումը: (more…)
(հատված, մաս II)
Բնօրինակը տե՛ս հղումով
Թարգմանեց ֆրանսերենից՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@yandex.ru
Միխալ Բեն-Նաֆթալի. Վերադառնանք Աբրահամին: «Մահվան ընծան» գործը սկսվում է դողի նկարագրությամբ: Այս գիրքը հիշատակում է տրավմատիզմի փորձառությունը. դողի աշխարհիկ իշխանությունն ամբողջատիրական չէ: Դողում, օրինակ, գոյություն չունի կարճ տևաժամանակ: Դողը նախորդում է իրադարձությանը, որը, գուցե, այն կարող էր նաև հրահրել ու շարունակում է հնչել իրադարձությունից հետո: Հնարավոր է այն վերադառնա, երբ մարդը բախվում է ուշ տրավմատիզմին, որը հիշեցնում է նրան առաջին ոչնչացված կամ վեր հանված տրավմատիզմը: Հետագայում Դուք չեք վերադառնում այս կետին, բայց սա հիշեցնում է «Փոստային բացիկ»[1] ու «Circonfession»[2] գործերը: Վերջին տեքստերում պատահական չէ, որ քողազերծվում է ինքնակազմաքանդման մի տեսակ (ասենք, դրանց կրկնորդները): Սակայն այդ կրկնորդումը կամ ինքնակազմաքանդումը գրեթե անմիջապես քողապատ են ու թաքնված, ու հենց այստեղ էլ առաջադրվում է գաղտնիքի մասին հարցը: Ինչպես, եթե ասեիք՝ գաղտնապահորեն խոսել վերջնական պատասխանատվության մասին, խոսել «մահվան ընծա»-ից ու զոհողությունից, այնտեղ, ուր նման քննարկումը դուրս է գալիս գիտելիքի և ընդհանրացման շրջանակից, պարտավորեցնում է նախ և առաջ գրողին, բայց և ընթերցողին նույնպես՝ տրամադրվել մեկ այլ ունկնդրության, գտնվել այլ որոնման մեջ: Մի այնպիսի ունկնդրում և որոնում, որում գրողի և ընթերցողի մարմինները պետք կլինի երևակայությամբ փորձության ենթարկել: Ուստի գրողի այդ փորձությունը, ինչպես և ընթերցողինը, նրանց ստիպում է դողալ և դրանում զգացվում է իրենց դողերոցքի գաղտնիքը, այնտեղ, ուր իրենք կարող են կորցնել դիմակայելու ունակությունը: Հենց այստեղ, ինչ-որ առումով, այս տեքստերում են հիշատակված գրողի և ընթերցողի միության պայմանները, մի բան, որին կազմաքանդումն անվանում է «պատահականություն», նաև՝գայթակղումն ու ռիսկը՝ իրենց ներգրավվածությամբ պայմանավորված: (more…)
Բնօրինակը տե՛ս հղումով
Թարգմանեց ֆրանսերենից՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@yandex.ru
Սույն տեքստը հարգանքի տուրք է Մորիս Բլանշոյին (1907-2003) արդի փիլիսոփայական մտքի կարապետներից մեկի՝ Ժակ Դերիդայի կողմից: Փիլիսոփայական մտքի այս երկու խոշորագույն ներկայացուցիչներին կապում էր ընկերությունն ու յուրաքանչյուրի բարդ հարաբերությունն իրենց անցյալին:
Օրուգիշերներ շարունակ ինքս ինձ զուր հարցնում էի՝ որտեղի՞ց ուժ գտնեմ այստեղ, հիմա ձայն բարձրացնելու համար: Կուզեի հավատալ, հուսով եմ, ունակ եմ պատկերացնել, որ ստանում եմ այդ ուժը, որը, հակառակ դեպքում ինձ կպակասեր, ինքնին Մորիս Բլանշոյից:
Ինչպե՞ս չդողալ այստեղ, այս պահին արտասանելով այդ անունը՝ Մորիս Բլանշո:
Քլոե Լըպրինս
Հրատարակվել է 9 դեկտեմբերի, 2022
Բնօրինակը տե՛ս հղումով
Թարգմանեց ֆրանսերենից՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@yandex.ru
Պետք է խորասուզվել Աննի Էռնոյի նամակագրության մեջ՝ հասկանալու նրա ընթերցողների փորձն ու ճաշակը, ով այս շաբաթ օրը՝ 2022 թվականի դեկտեմբերի 10-ին, կարժանան գրականության Նոբելյան մրցանակի: (more…)
Տպագրվել է
Вестник, Российско-Армянского Университета, (серия: гуманитарные и общественные науки),
(43) Издательство РАУ No 4/2022 стр. 78-109
ԱՐԵՎԻԿ ՀԱՄԲԱՐՁՈՒՄՅԱՆ
arevikham@gmail.com
ԳԱՅԱՆԵ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ
gayane.harutyunyan@gmail.com
Հետարդյունաբերական հասարակություններում մեծագույն սոցիալական բարիք է խաղաղությունը։ Այդ իսկ պատճառով ամբողջ աշխարհում գլոբալացման, միջազգային տնտեսական փոխկախյալությունների և մի շարք այլ գործոնների հետևանքով պատերազմներին և առհասարակ ռազմական ոլորտին վերաբերող հարցերը խնդրականացվում են: Եթե նախկինում պետությունների ռազմական դոկտրինն առաջնահերթ էր և պայմանավորում էր պետության մնացած ոլոտների գործունեությունը, ապա հետարդյունաբերական հասարակություններում այս իրողությունը փոխվեց՝ զիջելով առաջնահերթությունը կյանքի որակը պայմանավորող գործոններին։ (more…)
Source: Journal of Sociology, Bulletin of Yerevan University, Vol. 13 (1), Jun 2022, Pp. 55-65
Gayane Harutyunyan
The socio-economic and political processes typical for the second half of the 19th century, as well as structural changes in Western societies stimulated the formation of the scientists’ interest toward social movement research. The latter stemmed from a practical need to understand how social change takes place. Researchers’ interest in social movements has grown in recent decades (Rucht, Neidhartd, 2002։ 8).The democratization of societies and the liberalization of political regimes have created solid ground for the emergence of new social movements, which have not only become widespread, but also, over time, in parallel with the technological development of societies, have acquired new features. (more…)
Տպ
ագրվել է՝ Գեղարվեստի ակադեմիայի Տարեգիրք պարբերական հանդես, Երևան 2021
Լյուդմիլա Հարությունյան, փ.գ.դ., պրոֆեսոր
Հռիփսիմե Դայան, ՀԱՊ Հուշաձեռագրային բաժնի արխիվավար
Համառոտ
Հոդվածում հայ մեծ նկարիչ Արշիլ Գորկու կյանքն ու ձևավորումը ԱՄՆ – ում, նրա ինքնության որոնումը դիտարկվում է սիմվոլիկ ինտերակցիոնիզմի սոցիոլոգիական տեսության ավանդույթների շրջանակներում՝ նրա ու իր ժամանակակիցների կողմից թողած հարուստ փաստագրական նյութի վերլուծության հիման վրա։ (more…)
(հրատարակվել է Սոցիալական գիտությունների եվրոպական ամսագրում, XXXIX-120, 2001, էջ 5-30)
/կրճատումներով/
Բնօրինակը տե՛ս հղումով
Թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@rambler.ru
Սոցիոլոգների գիտական հանրույթը պետք է երախտապարտ լինի Ա. Մենդրասի[1] փոքրիկ գրքի[2] համար, որովհետև այնտեղ նշվում է հետպատերազմյան ֆրանսիական սոցիոլոգիայի վերահիմնադիրների ձեռքբերման մասին: Նա առաջինը չէ: Արդեն 1980-ականներին ամերիկացի Չ.Լեմերտը նկատել էր, որ դա գաղափարների ինքնատիպ շարժում է[3]։ Բայց մինչ Լեմերտը կառչած է մնում 60-70-ականների ֆրանսիական սոցիոլոգիայից, Մենդրասը վերադառնում է հետպատերազմյան պիոներների առաջին ալիքին՝ Ֆրիդմանին, Գուրվիչին, Արոնին, Ստեցելին: Նրա անեկդոտային հակումը հմայքից զուրկ չէ, իսկ աշխատության էջերը հաճախ տոգորված են հումորով: (more…)
Բնօրինակը տե՛ս հղումով
Տպագրվել է Politique étrangère ամսագրում, 2007/2 (Ամառ), էջ 310- 312
Թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@rambler.ru
Բենջամին Ստորան ծնվել է 1950 թվին, ֆրանսիացի պատմաբան է, Փարիզի XIII համալսարանի նախկին պրոֆեսոր, Ֆրանսիայի Սենատի պատմության մրցանակի ժյուրիի անդամ և Ֆրանսիայի Գիտական հետազոտությունների ազային կենտրոնի (CNRS) Մահրեբի բաժնի գիտական խորհրդի նախագահ: Նրա հետազոտությունները կենտրոնանում են Ալժիրի, Ալժիրի պատերազմի պատմության վրա, հիշողության քաղաքակնության, իսկ ավելի լայն`ժամանակակից Մահրեբի պատմության, ինչպես նաև Ֆրանսիայի գաղութային կայսրության և դեպի Ֆրանսիա ներգաղթի վրա: Նա ծնվել է Ալժիրում, հրեական ընտանիքում, որը լքել է երկիրը 1962 թվականի Անկախության պատերազմից հետո: Գրեթե երեսուն գրքի հեղինակ, ում հոդվածներն ու գրքերը թարգմանվել են աշխարհի մի շարք լեզուներով՝ անգլերեն, արաբերեն, իսպաներեն, գերմաներեն, ռուսերեն, վիետնամերեն: 2008 թվականին նա տպագրեց կենսագրական էսսե՝ «Անվերջ պատերազմներ. պատմաբան, Ֆրանսիա և Ալժիր» (հրատարակ. Stock, 2008):
Տպագրվել է՝