Թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@yandex.ru
Հաբերմասը պնդում է, որ առաջադեմ աշխարհիկացման երբեմնի լայնորեն ընդունված վարկածը չի կարող բացատրել ժամանակակից աշխարհում արդիականացման բազմաթիվ հետագծերը: Նա մեր ուշադրությունն է հրավիրում «հետմետաֆիզիկական» մտքի և «հետաշխարհիկ» գիտակցության ժամանակակից նշանակություններին, նույնիսկ այն արևմտյան հասարակություններում, որոնք ընդունել են հանրային բանականության ռացիոնալիստական ըմբռնումը: (more…)
(հատված, մաս II)
Բնօրինակը տե՛ս հղումով
Թարգմանեց ֆրանսերենից՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@yandex.ru
Միխալ Բեն-Նաֆթալի. Վերադառնանք Աբրահամին: «Մահվան ընծան» գործը սկսվում է դողի նկարագրությամբ: Այս գիրքը հիշատակում է տրավմատիզմի փորձառությունը. դողի աշխարհիկ իշխանությունն ամբողջատիրական չէ: Դողում, օրինակ, գոյություն չունի կարճ տևաժամանակ: Դողը նախորդում է իրադարձությանը, որը, գուցե, այն կարող էր նաև հրահրել ու շարունակում է հնչել իրադարձությունից հետո: Հնարավոր է այն վերադառնա, երբ մարդը բախվում է ուշ տրավմատիզմին, որը հիշեցնում է նրան առաջին ոչնչացված կամ վեր հանված տրավմատիզմը: Հետագայում Դուք չեք վերադառնում այս կետին, բայց սա հիշեցնում է «Փոստային բացիկ»[1] ու «Circonfession»[2] գործերը: Վերջին տեքստերում պատահական չէ, որ քողազերծվում է ինքնակազմաքանդման մի տեսակ (ասենք, դրանց կրկնորդները): Սակայն այդ կրկնորդումը կամ ինքնակազմաքանդումը գրեթե անմիջապես քողապատ են ու թաքնված, ու հենց այստեղ էլ առաջադրվում է գաղտնիքի մասին հարցը: Ինչպես, եթե ասեիք՝ գաղտնապահորեն խոսել վերջնական պատասխանատվության մասին, խոսել «մահվան ընծա»-ից ու զոհողությունից, այնտեղ, ուր նման քննարկումը դուրս է գալիս գիտելիքի և ընդհանրացման շրջանակից, պարտավորեցնում է նախ և առաջ գրողին, բայց և ընթերցողին նույնպես՝ տրամադրվել մեկ այլ ունկնդրության, գտնվել այլ որոնման մեջ: Մի այնպիսի ունկնդրում և որոնում, որում գրողի և ընթերցողի մարմինները պետք կլինի երևակայությամբ փորձության ենթարկել: Ուստի գրողի այդ փորձությունը, ինչպես և ընթերցողինը, նրանց ստիպում է դողալ և դրանում զգացվում է իրենց դողերոցքի գաղտնիքը, այնտեղ, ուր իրենք կարող են կորցնել դիմակայելու ունակությունը: Հենց այստեղ, ինչ-որ առումով, այս տեքստերում են հիշատակված գրողի և ընթերցողի միության պայմանները, մի բան, որին կազմաքանդումն անվանում է «պատահականություն», նաև՝գայթակղումն ու ռիսկը՝ իրենց ներգրավվածությամբ պայմանավորված: (more…)
Բնօրինակը տե՛ս հղումով
Թարգմանեց ֆրանսերենից՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@yandex.ru
(հատված, մաս I)
Միխալ Բեն-Նաֆթալի. «Հայեցակարգերի» կազմաքանդումը երկակի է՝ միաժամանակ թեմատիկ և պերֆորմատիվ: Չխառնվելով՝ սերը և օրենքը, կամ էլ՝ իրավունքն ու արդարությունը, արտացոլված են անջատ և միասին: Ուստի, այդ «հայեցակարգերը» հստակորեն «թեմատիկացված» են, ասել է թե՝ ձևավորված: Դրա վառ օրինակը տեսնում ենք Ձեր «Մահազանգ» (Glas)[1] գրքում: Եվ, միաժամանակ, այդ նույն «հայեցակարգերը» կազմում են «թեմատիկաներ», որոնք չեն դադարում ստեղծել արդեն իսկ իրենց գրով առհավետ կենդանացած «դինամիկ աֆեկտիվ» ուժեր: Այս ողջ զրույցի ընթացքում մենք շեշտը կդնենք կազմաքանդումից առաջացած «երերման» վրա. այն նույն երերման, որը Մահվան ընծան (Donner la mort)[2] աշխատությունում բարձրաձայնում է զոհաբերման հարցը: Քանի որ «հոգեմարմնական» հեռանկարից ելնելով, մեզ անհրաժեշտ է թվում ընթերցել կազմաքանդմանը վերաբերող «բացարձակ պատասխանատվության» մասին խորհուրդը:
Բնօրինակը տե՛ս հղումով
Թարգմանեց ֆրանսերենից՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@yandex.ru
Սույն տեքստը հարգանքի տուրք է Մորիս Բլանշոյին (1907-2003) արդի փիլիսոփայական մտքի կարապետներից մեկի՝ Ժակ Դերիդայի կողմից: Փիլիսոփայական մտքի այս երկու խոշորագույն ներկայացուցիչներին կապում էր ընկերությունն ու յուրաքանչյուրի բարդ հարաբերությունն իրենց անցյալին:
Օրուգիշերներ շարունակ ինքս ինձ զուր հարցնում էի՝ որտեղի՞ց ուժ գտնեմ այստեղ, հիմա ձայն բարձրացնելու համար: Կուզեի հավատալ, հուսով եմ, ունակ եմ պատկերացնել, որ ստանում եմ այդ ուժը, որը, հակառակ դեպքում ինձ կպակասեր, ինքնին Մորիս Բլանշոյից:
Ինչպե՞ս չդողալ այստեղ, այս պահին արտասանելով այդ անունը՝ Մորիս Բլանշո:
Քլոե Լըպրինս
Հրատարակվել է 9 դեկտեմբերի, 2022
Բնօրինակը տե՛ս հղումով
Թարգմանեց ֆրանսերենից՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@yandex.ru
Պետք է խորասուզվել Աննի Էռնոյի նամակագրության մեջ՝ հասկանալու նրա ընթերցողների փորձն ու ճաշակը, ով այս շաբաթ օրը՝ 2022 թվականի դեկտեմբերի 10-ին, կարժանան գրականության Նոբելյան մրցանակի: (more…)
Բնօրինակը տե՛ս հղումով
Թարգմանեց ֆրանսերենից՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@yandex.ru
Վերջին օրերի իսրայելա- պաղեստինյան հակամատրության սրացումը, Գազայի հատվածում լարվածությունը, մարդկային զոհերն ու ողբերգությունը ստիպեցին վերհիշել խոր ու վաղեմի արմատներ ունեցող կոնֆլիտի մասին: Մեր կայքում մի քանի անգամ անդրադարձել ենք սեպտեմպերի 11-ի ահաբեկչությանը (Ժակ Դերիդա, «Իսկ եթե, ի վերջո, վերանայեինք սեպտեմբերի 11-ը», Ժան Բոդրիա, «Ահաբեկչության ոգին»): Դերիդան այն որակում էր նշանակալի, կարևոր իրադարձություն, Բոդրիարը՝ ցուցադրական գործողություն, ով իր վերջին աշխատություններից մեկում` “Power Inferno” (ARENA, 2003), փորձում է սահմանել ահաբեկչության սիմվոլիկ արժեքն իր արդի ձևում 2001 թվականի սեպտեմբերի 11-ի ահաբեկչությունների օրինակով: (more…)
Տպագրվել է
Вестник, Российско-Армянского Университета, (серия: гуманитарные и общественные науки),
(43) Издательство РАУ No 4/2022 стр. 78-109
ԱՐԵՎԻԿ ՀԱՄԲԱՐՁՈՒՄՅԱՆ
arevikham@gmail.com
ԳԱՅԱՆԵ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ
gayane.harutyunyan@gmail.com
Հետարդյունաբերական հասարակություններում մեծագույն սոցիալական բարիք է խաղաղությունը։ Այդ իսկ պատճառով ամբողջ աշխարհում գլոբալացման, միջազգային տնտեսական փոխկախյալությունների և մի շարք այլ գործոնների հետևանքով պատերազմներին և առհասարակ ռազմական ոլորտին վերաբերող հարցերը խնդրականացվում են: Եթե նախկինում պետությունների ռազմական դոկտրինն առաջնահերթ էր և պայմանավորում էր պետության մնացած ոլոտների գործունեությունը, ապա հետարդյունաբերական հասարակություններում այս իրողությունը փոխվեց՝ զիջելով առաջնահերթությունը կյանքի որակը պայմանավորող գործոններին։ (more…)
Բնօրինակը տե՛ս հղումով
Թարգմանեց ֆրանսերենից՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@yandex.ru
1970-ականներին քիմիկոս Ջեյմս Լավլոքի և կենսաբան Լին Մարգուլիսի կողմից ձևակերպված «Գայայի հիպոթեզը» Երկիրը համեմատում է ինքնակարգավորվող օրգանիզմի հետ: Գիտական հանրության շրջանում վաղուց վարկաբեկված այս տեսությունը սնում է ժամանակակից էկոլոգիական մտածողությունը: (more…)
Source: Journal of Sociology, Bulletin of Yerevan University, Vol. 13 (1), Jun 2022, Pp. 55-65
Gayane Harutyunyan
The socio-economic and political processes typical for the second half of the 19th century, as well as structural changes in Western societies stimulated the formation of the scientists’ interest toward social movement research. The latter stemmed from a practical need to understand how social change takes place. Researchers’ interest in social movements has grown in recent decades (Rucht, Neidhartd, 2002։ 8).The democratization of societies and the liberalization of political regimes have created solid ground for the emergence of new social movements, which have not only become widespread, but also, over time, in parallel with the technological development of societies, have acquired new features. (more…)
Լելլո Սավոնարդո
Լույս է տեսել Sociologia Italiana ամսագրում, AIS 2013/1, էջ 183-196
Բնօրինակը տե՛ս հղումով
Թարգմանեց՝ Հռիփսիմե Դայան
hp.dayan@yandex.ru
Սույն հարցազրույցում Ֆրանկո Կրեսպին*՝ իտալացի ամենահեղինակավոր և ազդեցիկ սոցիոլոգներից մեկը, անդրադառնում է իր գիտական կյանքի հիմնական փուլերին, կանգ առնելով, ի թիվս այլ թեմաների, ամենաարդիականներից մի քանիսին, որոնք բնութագրում են արդի սոցիալական գիտություններում առկա բանավեճը: (more…)