ՅՈՀԱՆ ԳԱԼԹՈՒՆԳ

1930

 Նորվեգացի սոցիոլոգ, և մաթեմատիկոս, նշանավոր գիտնական,  աշխարհի առաջատար համալսարանների, այդ թվում Բեռլինի, Ֆրանկֆուրտի, Ցյուրիխի, Բեռնի համալսարանների,Կոլումբիայի և Պրիստոնի ամերիկյան համալսարանների   պրոֆեսոր, Յոհան Վինսենտ Գալթունգը ծնվել է 1930 թ. Հոկտեմբերի 24ին:

   Գալթունգը Օսլոյի Խաղաղության հետազոտությունների  միջազգային ինստիտուտի, «Journal of peace Research»   /Խաղաղության պրոբլեմի հետազոտությունների ամսագիր/ հիմնադիրը և առաջին տնօրենն է: Գալթունգը ՄԱԿ-ի, ԵԱՀԽ-ի և Եվրոպական միության կոնֆլիկտների կարգավորման հարցերով առաջատար խորհրդական է,  մասնակցել է ավելի քան 45 միջազգային, տարածաշրջանային և ներպետական կոնֆլիկտների լուծման գործընթացների:

 Բազմաթիվ միջազգային մրցանակների, այդ թվում այլընտրանքային` Նոբելյան խաղաղության մրցանակի դափնեկիր է, Եվրոպայում անվտանգության և համագործակցության խորհրդի գումարման նախաձեռնողն է, կոնֆլիկտի  խաղաղ տրանսֆորմացիայի և Տրանսենդ մեթոդի`  կոնֆլիկտների կարգավորման իննովացիոն տեխնոլոգիայի մշակման միջազգային կազմակերպության  հիմնադիրն է:  Վերջին երկու տարում Գալթունգը  Հյուսիսային Իռլանդիայում, Բալկաններում և Շրի Լանկայում կոնֆլիկտի լուծմանն ուղղված  բանակցություններ է վարում:

Յոհան Գալթունգը ծնվել է  բժիշկների և հասարակական ակտիվ մարդկանց ընտանիքում: Երբ Նորվեգիան օկկուպացվեց  Գերմանիայի կողմից, Գալթունգների ընտանիքը միացավ  ընդհատակյա հակաօկկուպացիոն աշխատանքներին:

Գալթունգը 1956ին, Օսլոյի համալսարանում ստացել է մաթեմատիկական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան, իսկ մեկ տարի անց, նույն համալսարանում պաշտպանել է և ստացել սոցիոլոգիական  գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

 Գիտական կոչում ստանալուց հետո Գալթունգը գնաց  Նյու Յորք` Կոլումբիայի համալսարան, որտեղ նա հինգ կիսամյակ դասավանդում էր որպես պրոֆեսոր- ասիստենտ Սոցիոլոգիայի ամբիոնում: 1959-ին Գալթունգը վերադառնում է Օսլո, որտեղ նա հիմնադրում է Օսլոյի խաղաղության հետազոտությունների ինստիտուտը:

1964ին, Գալթունգը գլխավորեց ՕԽՀԻ-ն,  հիմնադրելու համար Խաղաղության հետազոտություններին նվիրված առաջին ակադեմիական ամսագիրը` «Խաղաղության հետազոտությունների» ամսագիրը  // «The journal of peace Research»:  1969-ին նա  թողեց ՕԽՀի-իր պաշտոնը, Օսլոյի համալսարանում խաղաղության և կոնֆլիկտի հետազոտությունների պրոֆեսոր աշխատելու համար, մինչ  1978 թ:

  Հետագայում նա աշխատեց որպես տնօրեն Դուբրովնիկի Համալսարանական Կենտրոնում, միաժամանակ ծառայելով որպես Աշխարհի ապագայի  հետազոտությունների ֆեդերացիայի նախագահ //«World Future Studies Federation».

Գալթունգը հանդիսանում է «Խաղաղության և կոնֆլիկտի խնդիրների հետազոտության»  գիտակարգի հիմնադիր: Նա առաջինը կոնցեպտուալիզացրեց խաղաղության կառուցումը «կայուն» խաղաղություն ստեղծող մեխանիզմների միջոցով: Ըստ Գալթունգի խաղաղության կառուցման մեխանիզմները ուղղված պետք է լինեն կոնֆլիկտի արմատական պատճառների բացահայտմանը և աջակցեն կոնֆլիկտի լուծման և խաղաղության կառավարման  լոկալ հնարավորություններին:

Նա հեղինակել է բազմաթիվ էմպիրիկ և տեսական հոդվածներ, ամենից հաճախ անդրադառնալով խաղաղության և կոնֆլիկտի հետազոտությունների խնդիրներին:

Գալթունգը նաև ստեղծել է «Խաղաղ լրագրության  հայեցակարգը», ինչը  շատ ազդեցիկ է հաղորդակցության և մեդիա  հետազոտություններում:

 Գալթունգի հայացքները  առնչվում են հետևյալ հայեցակարգերի հետ.

  • «Կառուցվածքային բռնություն». Լայնորեն բնութագրվում է որպես սիստեմատիկ ճանապարհ, որով ռեժիմը կանխարգելում է անհատներին ծախսել իրենց հնարավորությունների ողջ պոտենցյալը: Դրա օրինակներն են` ինստիտուցիոնալացված ռասիզմն ու սեքսիզմը:
  • «Դրական խաղաղություն», «բացասական խաղաղություն»: Համաձայն այս հայեցակարգի, խաղաղությունը ավելին է քան կառուցվածքային բռնության բացակայությունը /բացասական խաղաղություն/: Բացասական խաղաղությունը ուղղակի բռնության բացակայությունն է: Դրական խաղաղությունը ենթադրում է մշակութային և կառուցվածքային բռնության բացակայություն:

Հիմնական աշխատանքների ցանկ.

  • «Վիճակագրական հիպոթեզների ստուգում» // Statistical hypothesis testing», 1953
  • «Սոցիալական հետզոտությունների տեսությունն և մեթոդը» // Theory and Methods of Social Research», 1967
  • «Երկու աշխարհների անդամներ» // Members of Two Worlds», 1971
  • «Խաղաղություն, բռնություն և իմպերիալիզմ »// Peace, violence and imperialism», 1974
  • «Խաղաղություն. Հետազոտություն- կրթություն-գործողություն» // Peace: Research – Education – Action», 1975
  • «Խաղաղություն խաղաղ միջոցներով. Խաղաղություն և կոնֆլիկտ, զարգացում և քաղաքակրթություն» // «Peace By Peaceful Means: Peace and Conflict, Development and Civilization», 1996

Թարգմանեց՝  Արևիկ Համբարձումյան

Share on FacebookShare on Google+Tweet about this on TwitterShare on LinkedIn

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *